Inkoop eigen aandelen
Het zou weer verboden moeten worden!
Er wordt steeds steviger geageerd tegen het inkopen van eigen aandelen. Ook in de USA waar de SEC in 1982 de inkoop van eigen aandelen ging toestaan. Dat was destijds een grote fout vindt uw columnist. Het werd vooral ingegeven door de tijdsgeest “greed is good” waarbij immers het voornaamste doel van een bedrijf winst maken werd. En maak je erg veel winst? Dan keer je dat natuurlijk niet uit aan je personeel, of ga je ermee innovaties bekostigen. Nee, je gebruikt dat geld om een klein clubje aandeelhouders en directieleden er nog rijker mee te maken.
Wablief, aandelen inkopen?
Bedrijven kunnen naar de beurs gaan waarbij ze geld ophalen van fondsen en particulieren om hun bedrijfsplannen (vaak groei) te kunnen bekostigen. De eigenaren van deze bedrijven verkopen feitelijk hun deel van de taart aan iedereen die het wil kopen. Het levert het bedrijf geld op om te investeren in groei, en de eigenaren houden zelf een pakket aandelen die (naar ze hopen) steeds meer waard wordt. En realiseren ze inderdaad die groei en weten ze daarmee steeds hogere omzetten en winst te realiseren, dan stijgt de waarde van die aandelen. Dat is, heel simplistisch, in de basis het idee. En wij kunnen het weten, want het waren onze voorouders die het idee van aandelen hebben uitgevonden met de oprichting van de VOC (1602) en de Amsterdamse Wisselbank in 1609.
De winsten die het beursgenoteerde bedrijf maakt, wordt normaliter geïnvesteerd in verdere groei, innovatie, een fatsoenlijke kasreserve en bonussen aan personeel en managers en dividend aan de aandeelhouders. Het was bijvoorbeeld Kodak die als een van de eerste bedrijven bonussen en schenkingen deed aan diens personeel. In 1919 verdeelde oprichter Eastman zelfs een derde van zijn privébelang (dat de destijds astronomische waarde had van 10 miljoen dollar) onder zijn personeel. Ik heb een Zuckerberg, Brin, Page, Gates, Musk zoiets nooit zien doen.
Effin, vanwege het principe dat je publiek opgehaald geld investeert in het bedrijf, was het zeker niet gebruikelijk om je eigen aandelen in te kopen. Reden waarom SEC – de waakhond van de Amerikaanse beurs – dat ook, met goede reden, verbood. Tot in 1982, toen ze de regels veranderden.
Over hoeveel geld hebben we het?
Hoewel de voorstanders van het inkopen van aandelen het graag afdoen als ” het gaat vaak om maar een paar procent van de uitstaande aandelen” gaat het inmiddels wel om ongeveer 1 biljoen dollar per jaar in de USA. Dat is 1000 miljard. Ook op de Nederlandse beurzen gaat het inmiddels om tientallen miljarden (ruim 36 miljard in 2022). Dat is dus geld dat NIET naar personeel, klanten, innovatie, start/scale-up fondsen of MVO-doelen gaat. Stel je een wereld voor waarin de Amerikanen besluiten om die jaarlijkse! 1000 miljard te stoppen in professionele fondsen voor start -en scale ups? Bijvoorbeeld in innovatieve verduurzamingsbedrijven? Dat zou die beursgenoteerde bedrijven (die dan aandeelhouders zijn van die fondsen) ook een mooi rendement kunnen bezorgen. Maar wel met een enorm verschil: Het zou het aangezicht van de wereld in een paar jaar volledig kunnen veranderen. Het zou de innovatie enorm kunnen versnellen. En zelfs als het soms mis gaat met zo’n investering. So what? Bij het inkopen van eigen aandelen gaat het geld toch alleen maar op aan iets wat geen echte meerwaarde creëert. Het enige wat nodig is, is een wetswijziging (verbod op inkoop eigen aandelen) zodat de wereld een heel andere koers op kan gaan.
Nederland kan niet zelf besluiten om de inkoop van eigen aandelen te verbieden, want dat zou vast vervelende gevolgen hebben voor de AEX. Het zou mooi zijn als alle beursorganisaties en toezichthouders weer bijeenkomen en de situatie herstellen zoals die was voor 1982 en dan vooral het idee van innovatieve fondsen te propaganderen als een goed (maatschappelijk zinvol) alternatief. Want hoe we het misschien soms anders willen zien, het is wel geld dat, mits gegeven aan goede slimme mensen, dat de wereld kan doen veranderen.