Vladimir Poetin
De moordenaar van Aleksej Navalny
ER ZIJN WESTERSE LEIDERS die Rusland wilden vertroetelen. Niet zo lang geleden werd er nog gezellig een biertje met Vladimir gedronken en gingen we sportief zitten weten in Sotsji. Ook kocht de EU grote hoeveelheden goedkoop Russisch gas in. Vooruit, daar was vooral marktwerking debet aan, maar toch, de politici ondernamen geen actie en de Amerikanen werden uitgelachen met hun waarschuwingen. Dat de Krim werd ingepikt was reden voor sancties, maar geen echte actie. Niet zoals de krimoorlog van 1853-1856 toen het westen de Russen op hun falie gaven. Maar akkoord, toen was Rusland uiteraard nog geen kernmacht.
Als columnist met enig historisch besef, vond ik de overeenkomsten met de appeasement politiek van de jaren 1930 / begin jaren ’40 wel opvallend. Toegegeven, in Europa wisten wij blijkbaar echt niet goed wat we met de Russen moesten doen. Maar we stonden wel steeds maar toe dat Poetin allerlei gebieden van staten inpikte of liet inpikken door door hem gesteunde seperatisten. Als zijn vijand maar land verloor, was het goed. En onderwijl was al snel duidelijk dat Poetin z’n machtsbasis aan het consolideren was. Eerst door steeds stuivertje te wisselen met compaan Dmitri Medvedev (nu mag jij president zijn, daarna ben ik het weer) om daarna te besluiten de schijn niet langer op te houden. Defacto is Poetin een dictator met een verkiezingsuitslag die altijd al vast staat met een (mond)doodgemaakte pers. Alleen zijn dood zou een einde maken aan zijn dictatorschap. Geboren in oktober 1952, kan hij met z’n 71 jaar echter mogelijk nog wel een tijdje vooruit. Waarschijnlijk lang genoeg om het de Oekraïners en zijn eigen bevolking het leven nog jarenlang goed zuur te maken.
OORLOG MET OEKRAINE
In Rusland zou ik al in de gevangenis belanden alleen al om de invasie van Oekraïne een oorlog te noemen. Je zou denken dat Poetin niet spoort om het geen oorlog te noemen. Maar daarmee zouden wij hem, en onszelf tekort doen. De oorlog in Indonesië noemden onze regering immers lange tijd “politionele acties” in een poging de feitelijke bloedige koloniale oorlog te verdoezelen. Publieke opinie doet er nog altijd toe, Poetin weet dat als geen ander. Het eerste wat je als dictator moet doen, is de persvrijheid om zeep helpen en daarna het democratisch proces. Voor dat laatste heeft Aleksej zijn leven verloren. Deze stappen en acties passen allemaal in het dictator playbook dat Poetin heeft gevolgd. Mogelijk krijgen we nooit een eenduidig volledig antwoord waarom Poetin de invasie startte. Maar de afbeelding heb ik niet voor niets gemaakt. Poetin lijkt soms te denken als een klein kind dat oorlogje wenst te spelen. Er zijn experts die hem als zodanig afschilderen. Zo melden ze dat het een nogal ouderwetse gedachte is om te denken dat je land sterker of machtiger wordt door meer land te bezitten in deze digi-eeuw.
Maar dan zeg ik dat het bezitten van Oekraïne wel degelijk het nodige zou opleveren. Zo valt niet te ontkennen dat de staalfabriek Azovstal in Marioepel absoluut een grote economische waarde voor Oekraïne vormde. Verder is Oekraïne een grote graanproducent en bezit het aanzienlijke gas -kolen, ijzererts en oliereserves. Er valt dus wel degelijk wat te halen uit en van de grond. En uiteraard hoeven de Russen nu geen haven meer te leasen van Oekraïne in De Krim om hun oorlogsvloot te stallen. Al kun je nu stellen dat ze wat dat betreft erop achteruit zijn gegaan, van een “veilige thuishaven” is immers geen sprake meer.
Terug naar de reden van de oorlog. Naast de natuurlijke schatten die Oekraïne heeft, is er nog een overweging om de invasie nu te doen. Voor elke oorlog heb je soldaten nodig. En de bevolking (ongeveer 143 miljoen) van Rusland zal gaan vergrijzen de komende jaren. Ook het geboortecijfer (1,61 kind per vrouw) is onvoldoende voor bevolkingsgroei, sterker: het is een krimpcijfer. Nu heeft Rusland nog ruim 30 miljoen mannen in de leeftijd van 25-54 jaar en zo’n 7 miljoen in de leeftijd van 15-24 jaar. Dus ruim voldoende om het qua “kanonnenvlees” langer vol te houden dan de Oekraïners. Die hebben 9,5 miljoen mannen in de leeftijd van 25-54 jaar en ruim 2 miljoen in de leeftijd van 15-24 jaar. Het hebben van meer soldaten is overigens geen garantie voor een overwinning. Uitrusting, moraal, training, leiderschap, strategie telt uiteraard zwaar mee. Maar demografisch gezien, als je als Rusland zijnde perse oorlog wilt gaan voeren, is tijd niet je vriend met een vergrijzende en krimpende bevolkingsomvang. Dan is “nu” beter dan over pak-hem-beet 15 jaar.
Een derde reden is politiek. Poetin geeft hier zelf de redenen voor. Rusland voelt zich benadeeld omdat het vrije Europese westen de oude sovjet-satellietstaten een stuk aantrekkelijkere optie vinden om zich bij aan te sluiten dan het sterk achterblijvende en ondemocratische Rusland. Daar zijn in het verleden ook wel afspraken over gemaakt met het vrije westen. Dus toegegeven: die wordt met voeten getreden door onze westerse politici. Maar dat de Russen de Oekraïense bevolking hun eigen taal en cultuur wilden afpakken toen ze er nog de dienst uitmaakte vergeet Poetin voor het gemak maar even. En dat Rusland het zelf helemaal niet nauw neemt met de territoriale integriteit van andere landen moeten we blijkbaar ook maar even vergeten. Daarbij vinden wij dat een land en haar bevolking zelfbeschikkingsrecht hebben. Ze mogen zelf bepalen waar hun toekomst ligt. Dat prevaleert boven oude toezeggingen aan de voormalige Sovjetunie en een notoir onbetrouwbare Russische staat.
HET WESTEN
Het is helder dat de tijd van een biertje drinken met Poetin ver achter ons ligt. Het westen, inclusief Nederland zou er daarom goed aan doen om flink op te schalen qua oorlogsproductie. In WW2 werd vrijwel de hele Amerikaanse industrie ingezet voor de productie van oorlogsmateriaal. Zo ver hoeft het nu niet te komen, maar het gebrek aan (eigen Europese) productiecapaciteit is beschamend. In Nederland sluiten we VDL Nedcar bijvoorbeeld. Waarom wordt die fabriek niet gekocht en omgebouwd tot een producent voor de oorlogsindustrie? Het levert nog banen op ook in Limburg. Laat ze drones, of terreinwagens maken bijvoorbeeld. Geen enkele minister of kamerlid hoor ik hierover. Ook een klein land als Nederland kan meer (en zinvol) bijdragen. Onze defensie-industrie is met 5 miljard omzet misschien niet zo heel groot, maar opschalen met bijvoorbeeld een VDL Nedcar moet toch kunnen? Ik bedoel: WTF?
Aleksej Navalny
In andere media is al veel geschreven over Navalny en zijn moord in een Russisch kamp. Terecht, en er kan wat mij betreft niet genoeg aandacht voor komen. Navalny als boegbeeld voor alle andere vermoorde (politieke) tegenstanders van Poetin is uiterst zinvol. De oorlog met Rusland is immers ook een informatie -en propaganda oorlog. Reden voor mij om het prominent in deze column te plaatsen en rondomuit te stellen dat hij is vermoord en wie de opdrachtgever was. Hij ging echt niet dood van alleen een wandelingetje zoals ze daar beweren. Hier in het vrije Nederland kan en mag ik dat schrijven, in Rusland wordt je daarvoor gevangen gezet of erger, vermoord. We moeten daarom ons vrije woord inzetten voor hen die dat niet kunnen. Verder kan ik alleen maar hopen dat Oekraïne stand weet te houden en Rusland het uiteindelijk opgeeft. Hopen op de dood van Poetin zelf hoeft niet, iedereen gaat een keer dood. In zijn geval mag dat overigens best binnenkort zijn, ter verhoging van de bestuurlijke chaos in Rusland die dan hopelijk uitbreekt. De vraag is wat we daarna van zijn opvolger (vermoedelijk Medvedev) kunnen verwachten.